چای

انواع چای ایرانی

چایکار هنگام چیدن برگ سبز چای، تمامی برگ‌ها را در یک گونی ریخته و به کارخانه تحویل می‌دهد. در نتیجه غنچه و برگ‌های بالایی بوته چای که بسیار لطیف‌تر هستند در کنار برگ‌های پایین‌تر که برگ‌های بزرگ‌تر و زمخت‌تری هستند قرار می‌گیرند. ولی طی آخرین مرحله از مراحل تولید چای که مرحله سورتینگ است به انواع مختلفی از چای مثل سرگل، ممتاز، قلم، شکسته، باروتی و خاک چای تفکیک می‌شود و البته هرکدام از این‌ها نیز درجه‌بندی دارند. اما این اسامی چه فرقی با هم دارند؟

چای سرگل چیست؟

چای سرگل را همه به مرغوبیت و کیفیت عالی آن می‌شناسند و طرفداران خاص و پروپاقرص خود را دارد. این چای از لطیف‌ترین قسمت بوته چای یعنی غنچه و برگ‌های بالای آن به دست می‌آید و به خاطر لطافتی که دارد، حالت پیچشی به خود می‌گیرد؛ برخلاف برگ‌های پایین‌تر بوته چای که طی فرآیند تولید می‌شکنند. برگ‌های کوچک این چای باعث شده که طعم و عطر عالی داشته باشد و رنگ آن نیز بسیار خوش‌رنگ باشد. البته فقط بودن نام سرگل روی یک چای به معنی با کیفیت بودن آن نیست و حتی دیده شده که چای شکسته را به اسم چای سرگل به فروش می‌رسانند! برای خرید چای سرگل مرغوب، برگ‌های آن را از نزدیک مشاهده کنید تا ببینید آیا بیشتر چای از برگ‌های پیچ خورده تشکیل شده یا برگ‌های آن شکسته هستند. هرچه برگ‌های شکسته کمتر از برگ‌های کوچک و پیج‌ خورده باشند، کیفیت چای سرگل بهتر است.

چای ممتاز چیست؟

چای ممتاز بعد از چای سرگل در رده بعدی بین چای‌های ایرانی قرار می‌گیرد. این چای به نسبت چای سرگل دارای اندازه کمی بزرگتر و طعم ملایمتر و تلخی کمتر است ولی همچنان دارای پیچیدگی در برگ‌ها و اندازه کوچک است. ضمنا قیمت چای ایرانی ممتاز مناسب‌تر از چای سرگل و بیشتر از چای قلم است.

فرق چای سرگل و ممتاز چیست؟

معمولاً به چایی که بیشتر آن از غنچه‌های بوته چای به دست می‌آید، چای سرگل گفته شده و وقتی کمی چای شکسته و برگ‌های درشت‌تر نیز با برگ‌های پیچیده و ریز همراه باشد، به آن چای ممتاز می‌گویند. هرچند این نام‌گذاری‌ها نیز استاندارد یکسانی ندارند و ممکن است یک کارخانه، چای ممتاز را به اسم چای سرگل عرضه کند. همچنین بعضا چای سرگل را با نام‌های وزین، زرین و چای ساچمه‌ای نیز عرضه می‌کنند.

چای قلم چیست؟

چای قلم از برگ‌های پایینتر چای به دست می‌آید و دارای اندازه درشت‌تر و طعم ملایمتری به نسبت سایر چای‌ها است. چای قلم سوزنی رنگ کمتر و به طور کلی قیمت ارزانتری نسبت به چای ممتاز و سرگل دارد. برای اطلاع از جزییات بیشتر راجع به این نوع چای، لطفا به صفحه خرید چای قلم مراجعه کنید.

چای شکسته چیست؟

طی فرآیند تولید، برگ‌های چای به صورت کامل باقی نمی‌مانند و به چند تکه تقسیم می‌شوند. چای شکسته از برگ‌های خرد شده تشکیل شده و دارای وزن سبک‌تر به نسبت چای ممتاز و سرگل می‌باشد. برخلاف انواع دیگر چای ایرانی، پیچیدگی چای شکسته کمتر و برگ‌های آن صاف می‌باشند. همچنین این چای و چای باروتی که بعد از این معرفی می‌شود به خاطر اندازه کوچک خود، زوددم هستند و برای افرادی که صبر و حوصله دم کردن ۱۵ دقیقه‌ای چای ممتاز را ندارند و می‌خواهند در کمتر از ۱۰ دقیقه چای آن‌ها دم بکشد، بسیار مناسبند.

چای باروتی چیست؟

چای باروتی شبیه چای شکسته است ولی دارای اندازه ریزتر و برگ‌های خردتری می‌باشد. از این نوع چای، به خاطر زوددم بودن و زود رنگ پس دادن، در دمنوش‌ها و بعضا تی‌بگ‌ها استفاده می‌شود.

چای بهاره، چای تابستانه، چای پاییزه

اما اسامی دیگری که برای دسته‌بندی چای ایرانی استفاده می‌شود چای بهاره، چای تابستانه و چای پاییزه و یا چای چین اول، دوم و سوم است.

به چایی که در فصل بهار برداشت و تولید می‌شود چای بهاره می‌گویند. فرآیند برداشت و تولید چای بهاره تقریبا از اواسط اردیبهشت آغاز شده و ۲۰ روزی به طول می‌انجامد. به این چای، چین اول نیز گفته می‌شود. پس از برداشت چای بهاره، در حدود اوایل تیر ماه و پس از رشد مجدد برگ سبز چای، چین دوم چای آغاز می‌شود که به چای تابستانه معروف است و چین سوم یا پاییزه نیز در شهریور و مهر ماه انجام می‌شود. البته فقط در حدود ۱۰ درصد چای تولیدی به برداشت پاییز تعلق دارد و اکثر چای تولیدی ایران برای بهار و تابستان است.

در بین این ۳ چین مختلف چای بهاره از عطر و طعم بهتری به نسبت دو چین بعدی برخوردار است، اما چای تابستانه و پاییزه نیز کیفیت مناسبی دارند و هر فرد بسته به ذائقه خود ممکن است هر یک از این ۳ چین را ترجیح دهد.